Η προσαρμογή μας σε διαφορετικά περιβάλλοντα, είναι από τα μεγαλύτερα όπλα που έχουμε εξελικτικά. Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης του ανθρωπίνου είδους, ο άνθρωπος είχε ιδιαίτερη ανάγκη από αυτή τη δεξιότητα, ώστε να μπορεί να επιβιώσει στο χρόνο. Χωρίς αυτή την ικανότητα, το ανθρώπινο είδος θα είχε αφανιστεί, όπως έγινε αντίστοιχα και με άλλα είδη.

 

Έχοντας έμφυτη αυτή την ικανότητα, δε σημαίνει ότι δε χρειαζόμαστε στήριξη από το οικογενειακό μας περιβάλλον. Οι ανάγκες γίνονται εντονότερες όταν πρόκειται για τα παιδιά. Η παιδική ηλικία είναι από μόνη της μια περίοδος με πολλούς αγχωτικούς παράγοντες, τους οποίους τα παιδιά καλούνται να αντιμετωπίσουν με επιτυχία. Σε πολλές έρευνες, παιδιά από τις τάξεις του δημοτικού ήδη αναφέρουν ότι έχουν άγχος, κυρίως από τις απαιτήσεις του σχολείου, το φόρτο εργασίας, τα εξωσχολικά μαθήματα, τα διαγωνίσματα και τις εξετάσεις. H πίεση μπορεί να βιώνεται πιο έντονα, επειδή τα παιδιά έτσι κι αλλιώς περνούν μια δύσκολη περίοδο ανάπτυξης. Αν σ’ αυτά προστεθούν και ένα ή περισσότερα κρίσιμα γεγονότα (πχ. ο χωρισμός των γονιών τους, ο θάνατος κάποιου αγαπημένου προσώπου, η γέννηση ενός καινούργιου παιδιού στην οικογένεια, η αλλαγή σχολείου, η αλλαγή τόπου διαμονής, ψυχικά προβλήματα ή αλλαγή της οικονομικής κατάστασης των γονιών), τότε η ψυχική και σωματική καταπόνηση γίνεται πολύ μεγαλύτερη.

 

Τι μπορούμε όμως να κάνουμε ώστε να τα οδηγήσουμε σε πιο ομαλή προσαρμογή:

1) Να τους επιτρέπουμε και να χασομερούν: τα παιδιά χρειάζονται χρόνο απρογραμμάτιστο για να δομήσουν τον εαυτό τους μέσα από το παιχνίδι, το «δημιουργικό χασομέρι», τις σχέσεις με άλλα παιδιά. Χρειάζονται όμως και τη βεβαιότητα ότι οι γονείς τους τα κατανοούν, δεν τα απορρίπτουν και τους συμπαραστέκονται.

 

2) O χρόνος για παιχνίδι είναι πολύτιμος: Καταρχήν, είναι ζήτημα των γονιών να καταλάβουν ότι τα παιδιά, πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε καινούργια γνώση κι επιμόρφωση, έχουν επιτακτικά ανάγκη από ένα ρυθμό ζωής που περιλαμβάνει όσο το δυνατόν περισσότερο παιχνίδι, χρόνο χωρίς πρόγραμμα, χρόνο με άλλα παιδιά, μεγάλα διαστήματα χαλάρωσης και ηρεμίας, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα έχουν τα παιδιά «μέσα στα πόδια τους», να κάνουν φασαρία και να τους απασχολούν. Ένα πράγμα που συμβαίνει κατά την παιδική ηλικία είναι ότι τα παιδιά σιγά-σιγά μαθαίνουν να οργανώνουν, να ελέγχουν και να δομούν τον εαυτό τους, δηλαδή τα ερεθίσματα, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, τις συμπεριφορές τους, τις δραστηριότητές τους, το χρόνο τους. Αυτό γίνεται μέσα από καθημερινές πρακτικές, που στην αρχή είναι πολύ τακτικές και συγκεκριμένες (τάισμα, ύπνος, άλλαγμα, αγκαλιά, παιχνίδι) και αργότερα γίνονται όλο και πιο ευέλικτες, αλλά δεν παύουν να είναι αναγκαίες, ίσως και μέχρι την περάτωση της εφηβείας.

 

3) Να σεβόμαστε την «γκρίνια» τους: Τα παιδιά χρειάζονται κάποιον που να είναι διατεθειμένος να ακούσει τα καθημερινά «μικροπροβλήματα» τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν το Νο1 πρόβλημα για την οικογένεια. Η φράση «Πώς κάνεις έτσι για τέτοιες σαχλαμάρες» ίσως κάνει το παιδί να αισθάνεται ακόμα πιο άχρηστο κι επιβεβαιώνει την αδυναμία του. Η διαπίστωση «Σε ενοχλεί πολύ αυτή η κατάσταση. Τι θα μπορούσες να κάνεις για να αλλάξει κάτι;» εκφράζει κατανόηση και συμπαράσταση.

 

Εφαρμόζοντας τις παραπάνω απλές πρακτικές, στόχος είναι να εκτονωθεί το άγχος και η συσσωρευμένη ενέργεια των παιδιών, να νιώσουν τους γονείς τους κοντά τους και να μπορέσουν να τους εμπιστευτούν τις αγωνίες και τις ανασφάλειες τους.

 

Κρητικού Μαρίνα
PhDc Συμβουλευτική Ψυχολογία
MSc  Ψυχολογία Υγείας
Συστημική-Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια

 

Πηγή φωτογραφίας:  https://psychopedagogy.gr/