Αυτοεκτίμηση και σχέσεις: ποια μοτίβα επαναλαμβάνονται;
Αυτοεκτίμηση είναι η αίσθηση της προσωπικής μας αξίας, η εκτίμηση των δυνατοτήτων και ικανοτήτων του εαυτού μας και καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και κατ’ επέκταση τα συναισθήματα που βιώνουμε. Η αυτοεκτίμηση καθορίζει την ποιότητα της σχέσης με τον εαυτό μας, την ποιότητα της σχέσης με τους συνανθρώπους μας, οπότε έτσι καθορίζει και την ποιότητα της ζωής μας. Η αίσθηση της προσωπικής μας αξίας δέχεται βαθιές επιρροές στα πρώτα χρόνια της ζωής μας από την οικογένεια στην οποία μεγαλώνουμε και από τον τρόπο που τα μέλη της μας αντιμετωπίζουν.
Η αυτοεκτίμηση δεν πρέπει να συγχέεται με την υπεροψία, την αλαζονεία, τον εγωκεντρισμό, καθώς αυτά ανήκουν σε όσους δεν έχουν αυτοεκτίμηση! Η αυτοεκτίμηση ΔΕΝ λέει: « Εγώ είμαι καλύτερος από τους άλλους», ΑΛΛΑ: « Εγώ είμαι ένα καλό και ικανό άτομο και προσπαθώ πάντα να γίνω το καλύτερο που μπορώ». Επιπλέον, όσοι έχουν αυτοεκτίμηση ΔΕΝ λένε: « Εγώ τα ξέρω όλα και δεν κάνω ποτέ λάθη», όλοι κάνουμε λάθη. Αντίθετα, εκείνος που έχει αυτοεκτίμηση αντέχει να τα παραδεχτεί, μαθαίνει από αυτά, προσπαθεί να τα επιδιορθώσει και προχωρά παρακάτω.
Οι γονείς μας ασκούν καταλυτική επιρροή στο πώς και άν έχει χτιστεί η αυτοεκτίμηση μας. Αν έχουν εντυπωθεί μέσα μας διάφορες ταμπέλες, οι οποίες μας προσδίδουν αρνητικά χαρακτηριστικά και άρα μαθαίνουμε ότι δεν έχουμε προσωπική αξία, τότε οι σχέσεις που κάνουμε και οι άνθρωποι τους οποίους διαλέγουμε, “αποδεικνύουν” αυτό που ούτως ή άλλως πιστεύουμε για τον εαυτό μας! Λειτουργεί σαν το φαινόμενο της “αυτοεκπληρούμενης προφητείας”. Σύμφωνα με την αυτοεκπληρούμενη προφητεία, μια σκέψη ή μια θέση μπορεί στην αρχή να είναι αναληθής (πχ. Είσαι τεμπέλης). Ακούγοντας το όμως το παιδί συνέχεια αυτόν τον χαρακτηρισμό, διαμορφώνει τη συμπεριφορά του σαν να είναι τεμπέλης και τελικά καταλήγει να υιοθετεί αυτόν τον τρόπο, καθώς τα πρόσωπα αναφοράς του, οι γονείς του αυτό πιστεύουν για εκείνον.
Η αρνητική αυτοεικόνα που μπορεί να έχουμε εσωτερικεύσει από τους γονείς μας, έχει ως συνέπεια να οικοδομήσουμε και μια χαμηλή αυτοεκτίμηση. Όταν έχεις ως παιδί εσωτερικεύσει όλες τις αρνητικές ταμπέλες και έχεις πιστέψει για τον εαυτό σου ότι δεν αξίζεις, τότε αυτό επηρεάζει και τις σχέσεις σου με τους συνομηλίκους, τόσο σε φιλικό, όσο και σε διαπροσωπικό επίπεδο. Είναι οι άνθρωποι που τους βλέπεις να προσπαθούν να γίνουν μέλος μιας ομάδας ατόμων και μέσω αυτού να νιώσουν αποδοχή και ότι ανήκουν κάπου. Σε διαπροσωπικό επίπεδο, είναι εκείνοι που μονίμως κάνουν τις λάθος επιλογές συντρόφου, οι οποίοι ακολουθούν πανομοιότυπο μοτίβο συμπεριφοράς.
Όμως ακόμα και αν η αυτοεκτίμηση μας είναι χαμηλή και το μοτίβο των συντρόφων που επιλέγουμε είναι το ίδιο και δρα δυσλειτουργικά για εμάς, δεν αξίζει να μένουμε σε μια σχέση όπου δε λαμβάνουμε το σεβασμό που θα έπρεπε. Η αναγνώριση της προσωπικής μας αξίας πρέπει να ξεκινάει από εμάς τους ίδιους για να μας φέρεται και ο σύντροφος μας ανάλογα. Αν δεν αγαπήσουμε εμείς τον εαυτό μας, δε θα το κάνει κανείς άλλος για εμάς!Ένας ενήλικας μεγαλωμένος με ένα όχι και τόσο καλό γονεϊκό πρότυπο, συνειδητοποιώντας το τι θέλει να αλλάξει από την εμπειρία του αυτή, μπορεί να το κάνει, αν και τις περισσότερες φορές απαραίτητη είναι η δουλειά με έναν ειδικό, ώστε να επεξεργαστούν μαζί δύσκολα και επώδυνα συναισθήματα που θα αναδυθούν.
Κρητικού Μαρίνα
Ψυχολόγος Υγείας/ Συστημική-Οικογενειακή Σύμβουλος
Υπ. Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας
marina.kritikou@yahoo.com
Πηγή φωτογραφίας: AlphaNews.Live